Pomnik umiejscowiony jest na stoku wzgórza Gotarda w Szpetalu Dolnym (od 1927 roku części Włocławka). Pomnik poświęcony jest poległym obrońcom miasta w czasie wojny polsko-bolszewickiej w 1920 roku, którzy zginęli w walce w dniach 14–19 sierpnia. Na wzgórzu pochowano szczątki - jak głosi inskrypcja - ponad czterdziestu żołnierzy poległych w walce. Natomiast mieszkańcy Włocławka uczcili pamięć bohaterskich obrońców miasta, wznosząc na wzgórzu szpetalskim Pomnik Poległych Obrońców Wisły 1920 r. Uroczystość odsłonięcia pomnika nastąpiła 1 października 1922 r.
W październiku 1939 pomnik został zniszczony przez Niemców, zaś po wojnie, z przyczyn politycznych nie został odbudowany. Dopiero w 1988 roku podjęto decyzję o odbudowie pomnika poprzez m.in. zawiązanie obywatelskiego komitetu odbudowy. Obecny pomnik został odsłonięty 18 sierpnia 1990 roku i jest on wierną kopią pomnika z 1922 roku.
Niestety na zdjęciach nie widać tyle, ile chciałbym, żeby było (robiłem je bez statywu jeszcze przed świtem, dopiero trzy ostatnie zrobiłem po ponad pół godzinie, już po wschodzie słońca).
Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły 1920 -Włocławek
Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły 1920 -Włocławek
- Załączniki
-
- 074. Szpetal Dolny. Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły.JPG (72.89 KiB) Przejrzano 6813 razy
-
- 075. Szpetal Dolny. Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły.JPG (73.95 KiB) Przejrzano 6813 razy
-
- 076. Szpetal Dolny. Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły.JPG (53.73 KiB) Przejrzano 6813 razy
-
- 077. Szpetal Dolny. Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły.JPG (68.93 KiB) Przejrzano 6813 razy
-
- 078. Szpetal Dolny. Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły.JPG (90.19 KiB) Przejrzano 6813 razy
-
- 079. Szpetal Dolny. Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły.JPG (108.44 KiB) Przejrzano 6813 razy
-
- 080. Szpetal Dolny. Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły.JPG (52.6 KiB) Przejrzano 6813 razy
-
- 087. Szpetal Dolny. Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły.JPG (81.12 KiB) Przejrzano 6813 razy
-
- 088. Szpetal Dolny. Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły.JPG (100.47 KiB) Przejrzano 6813 razy
-
- 089. Szpetal Dolny. Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły.JPG (72.11 KiB) Przejrzano 6813 razy
Re: Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły 1920 - Szpetal
Cześć Zbyszku,zbyszekg9 pisze:Na wzgórzu pochowano szczątki - jak głosi inskrypcja - ponad czterdziestu żołnierzy poległych w walce.
Inskrypcja podaje zaniżoną liczbę pochowanych.
W „Zarysie historii wojennej 14-go pułku piechoty” w 1929 r. napisano:
W publikacji "75-lecie Bitwy Warszawskiej 1920" znajduje się artykuł ks. Teodora Lenkiewicza pt. "Budowa Pomnika Poległych Obrońców Włocławka 1920-1922".Polegli obrońcy Włocławka doczekali się, jako wyrazu hołdu, pomnika, zbudowanego przez mieszkańców ocalonego miasta.
Pomnik ten stanął na miejscu skromnego drewnianego krzyża, znaczącego mogiłę 60 bohaterów, którzy padli na brzegach Wisły pod Włocławkiem, ufundowany on został z zebranych składek pieniężnych.
Dnia 15 sierpnia 1921 roku odbyło się uroczyste poświęcenie kamienia węgielnego, zaś dnia 15 grudnia 1923 roku nastąpiło odsłonięcie pomnika. Na obelisku widnieje napis:
"Poległym obrońcom Wisły w roku 1920”
Podczas obrony Włocławka większość poległych straciła życie w walkach na wschodnim brzegu Wisły, skąd Polacy wycofali się 16 sierpnia. Dopiero 19 sierpnia można było przystąpić do zbierania ciał poległych żołnierzy. Temperatury były wysokie, a obrabowane i pozbawione dokumentów ciała, w stanie rozkładu. Wg. ustaleń ks. Lenkiewicza pierwszych 45 poległych pochowano w mogile na wzgórzach szpetalskich w niedzielę 22 sierpnia. W następnych dniach, w gęstych zaroślach lasu szpetalskiego, odnaleziono jeszcze kilkunastu poległych, których też tam pogrzebano. Ciała ostatnich czterech poległych odnaleziono i pochowano w tej mogile dopiero w kwietniu 1921 r. Spoczywa tu zatem ponad 60 żołnierzy WP.
Poległych Polaków chowano także w kwaterze wojskowej na cmentarzu we Włocławku, ale chyba tylko tych, których tożsamość została ustalona (np. 3 żołnierzy z 2 komp. V baonu kolejowego).
Płyta z piaskowca z wyrytym krzyżem jest jedynym ocalałym elementem przedwojennego pomnika.
Lance do boju, szable w dłoń!
Re: Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły 1920 - Szpetal
Witaj,
dziękuje Ci za to uzupełnienie i za bardziej wyraźne fotografie. Być może wówczas, gdy ryto napis, nie była znana na 100% liczba poległych, stąd to słówko "ponad".
Pozdrawiam
dziękuje Ci za to uzupełnienie i za bardziej wyraźne fotografie. Być może wówczas, gdy ryto napis, nie była znana na 100% liczba poległych, stąd to słówko "ponad".
Pozdrawiam
- Dziadek Jacek
- Posty: 219
- Rejestracja: ndz lut 02, 2014 10:50 pm
Re: Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły 1920 - Szpetal
Z bardzo wczesnego dzieciństwa pamiętam jakiegoś staruszka przychodzącego na ławeczkę przy naszym domu. Poczęstowany przez mojego ojca Sportem (wypalał jednorazowo tylko odłamaną połówkę) opowiadał o obronie mostu. Mówił, że "kulomioty się grzały i po wodę z wiaderkiem chodzili do Wisły". Zapamiętałem też zdanie, które utkwiło mi do dzisiaj i jest przywoływane z pamięci razem z obrazem tego małego staruszka, palącego połówkę Sporta w szklanej lufce, na ławeczce domu z dzieciństwa: "Gdyby nie my, to ten cud nad Wisłą Najświętszej Panience mógłby się nie udać".
Mówiąc "my", zapewne miał na myśli również tych sześćdziesięciu paru, tam pochowanych.
Mówiąc "my", zapewne miał na myśli również tych sześćdziesięciu paru, tam pochowanych.
Re: Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły 1920 - Szpetal D.
Znalazłem w internetach taką oto fotografię. Podpis pod nią widniał taki: Pogrzeb ofiar najazdu bolszewickiego w sierpniu 1920 r. na wzgórzach szpetalskich pod Włocławkiem.
- Załączniki
-
- wgorza szpetalskie.jpg (192.96 KiB) Przejrzano 6777 razy
Re: Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły 1920 - Szpetal D.
Cześć, czy mógłbyś mi podać (np. w PW), gdzie to znalazłeś? Jakiś link?
Pozdrawiam
Krzysztof
Pozdrawiam
Krzysztof
Lance do boju, szable w dłoń!
Re: Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły 1920 - Włocławek
W lato odwiedziłem to miejsce, dołączam więc kilka fotografii. Polecam książkę, dostępną do pobrania w pdf: Ziemia Dobrzyńska w Cieniu czerwonej gwiazdy Rok 1920 Mirosława Krajewskiego. Autor opisuje szczegółowo przebieg obrony przedmościa włocławskiego, (dawny Szpetal Dolny) w kontekście działań przeciwko bolszewikom nad środkową Wisłą. Szczególna wagę przywiązuje do zaangażowania oporu cywilnego w walce z rosyjskim napadem. Warto przeczytać właśnie ze względu na pouczający morał - do jakich poświęceń zdolni byli nie żołnierze, szybko zorganizowani z najróżniejszych dobrzyńskich ale i mazowieckich miejscowości, w zasadzie samorzutnie, gdy regularne wojsko musiało trzymać front dalej na wschodzie. Nie brakuje oczywiście ciekawych odniesień do roli obrony Wisły, nie dopuszczenia do sforsowania rzeki za Warszawą, w kontekście zamierzonego przez sztab RKKA manewru obejścia i okrążenia stolicy od zachodu.
Kto jest online
Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 4 gości